Jelcz   1/2

Jelcz 315

W 1963 r. w Jelczańskich Zakładach Samochodowych zmontowano 702 sztuki zmodernizowanych samochodów Żubr A 80, wyposażonych w silniki S-560. Do najbardziej awaryjnych zespołów tego pojazdu należał m.in. silnik produkowany przez Zakłady im. M. Nowotki w Warszawie, w którym często ulegały uszkodzeniom łożyska wału korbowego i korbowody. Również tylny most napędowy produkowany w Zakładach Mechanicznych w Łabędach, mimo dokonania pewnych poprawek, był słabym punktem tego pojazdu.
Opracowano dalszą modernizację tego zespołu, ale nie została ona wdrożona do produkcji. Ostatecznie zdecydowano się na import węgierskich mostów napędowych produkowanych w zakładach Raba. Polsko-czechosłowacka współpraca w zakresie konstrukcji ciężkich samochodów ciężarowych, trwająca od 1962 r. została niestety przerwana w 1965 r. Polski przemysł motoryzacyjny stanął przed problemem samodzielnego opracowania nowego samochodu dużej ładowności. W pionie Głównego Konstruktora Jelczańskich Zakładów Samochodowych opracowano daleko idącą modernizację całego pojazdu bez zmiany jego ogólnego układu konstrukcyjnego. Głównymi kierunkami były: zwiększenie trwałości i niezawodności, polepszenie wskaźników eksploatacyjnych oraz poprawienie warunków pracy kierowcy.
Nowy samochód oznaczono symbolem Jelcz 315. W celu zwiększenia trwałości i niezawodności najbardziej awaryjne zespoły Żubra A 80 zostały zastąpione nowymi. Zastosowano nowy 6-cylindrowy, pionowy silnik ZS, którego produkcję rozpoczęła WSK w Mielcu na podstawie licencji zakupionej w 1966 r. w firmie Leyland. Do tego silnika dostosowano nową, 5-biegową skrzynię przekładniową, której konstrukcję opracowano w Fabryce Przekładni Samochodowych w Tczewie. Zdecydowano się na dalsze stosowanie mostu Raba, wyposażonego w zwolnice planetarne w piastach. Nowością było wprowadzenie przekładni kierowniczej z integralnym wspomaganiem hydraulicznym. Przekładnie te importowano z Hiszpanii (Bendibenca) lub z Węgier (Csepel). Zastosowano także nowy, dwuobwodowy pneumatyczny układ hamulca zasadniczego przy wykorzystaniu elementów produkowanych na podstawie licencji firmy Westinghouse.
Modernizacją objęte zostały także dalsze zespoły pojazdu jak sprzęgło główne, hamulec pomocniczy i hak holowniczy. Poprawę warunków pracy kierowcy osiągnięto przez ulepszenie kabiny kierowcy. Odwrócono kierunek otwierania drzwi. Zastosowano nowy system ogrzewania i wentylacji oraz obniżono poziom hałasu we wnętrzu. Wprowadzono dwa dodatkowe miejsca do siedzenia, nową tablicę rozdzielczą i większe wycieraczki szyb przednich.
Prototypy samochodów Jelcz 315 badane były w latach 1966-67, a z początkiem stycznia 1968 r. przekazano użytkownikom 15 samochodów wykonanych w ramach serii próbnej. Oto charakterystyka techniczna samochodu Jelcz 315. Silnik 6-cylindrowy ZS, SW 680/ 1 ustawiony był nad osią przednią. Przy średnicy cylindra 127 mm i skoku tłoka 146 mm miał objętość skokową 1 1 100 cm3. Silnik ten przy stopniu sprężania 15,8 osiągał moc 147 kW przy 2200 obr/min, a maksymalny moment obrotowy wynosił 743 Nm przy 1200 obr/min. Kuty jednolity wał korbowy podparto na siedmiu ślizgowych łożyskach głównych. Zastosowano wtrysk bezpośredni do toroidalnych komór spalania umieszczonych w denkach tłoków. Początkowo montowano tłoczkową pompę wtryskową oraz wtryskiwacze firmy CAV. W późniejszym okresie wprowadzono aparaturę wtryskową produkowaną w kraju według licencji firmy Friedmann - Meyer. Silnik miał górnozaworowy, popychaczowy układ rozrządu z wałkiem umieszczonym w kadłubie. Obiegowy, ciśnieniowy układ smarowania zasilany był jednosekcyjną pompą zębatą. Układ chłodzenia cieczą wyposażony został w termostat. Masa suchego silnika wynosiła 970 kg.
Instalacja elektryczna o napięciu 12/24 V zasilana była z prądnicy prądu stałego o mocy 500 W (produkcji węgierskiej). Zastosowano dwa akumulatory ołowiowe 12 V o pojemności 170 Ah każdy. Rozrusznik o mocy 4,4 kW pochodził także z importu. Reflektory przeciwmgielne stanowiły wyposażenie seryjne. Dotychczasowe jednotarczowe sprzęgło główne sterowane mechanicznie dostosowano do współpracy z nowym silnikiem. Napęd doprowadzany był krótkim wałem napędowym do nowej skrzyni przekładniowej o poziomym układzie wałków. Miała ona pięć biegów, przy czym bieg czwarty był biegiem bezpośrednim. Biegi od II do V zostały zsynchronizowane. Jednoczęściowy wał napędowy z przegubami krzyżakowymi przenoszą napęd na tylny most. Sztywny most napędowy typu Raba P 018 zawierał przekładnię główną stożkową oraz planetarne zwolnice w piastach tylnych kół. Całkowite przełożenie mostu wynosiło 7,07.
Podłużnicowa rama spawana rozszerzała się w części przedniej. Sztywna oś przednia oraz tylny most zawieszone zostały na podłużnych półeliptycznych resorach piórowych. W tylnym zawieszeniu zastosowano dodatkowe resory piórowe. Samochód wyposażony był w tarczowe koła z ogumieniem o wymiarach 11.00 - 20".
W układzie kierowniczym wprowadzono przekładnię śrubowo-kulkową z integralnym wspomaganiem hydraulicznym. Do zasilania mechanizmu wspomagania służyła wirnikowa pompa firmy Hobourn-Eaton.


Ciąg dalszy historii...
Jelcz 315
Jelcz 315
Jelcz 315 E
Jelcz 315
Jelcz 315 TW
Jelcz 316